Είπαμε το ψωμί ψωμάκι και αυτό δεν είναι σχήμα λόγου αλλά κυριολεξία, όπως προκύπτει από την ανάλυση και τη σύγκριση των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς του 2008 και του 2017.
Στην τελευταία δεκαετία η μέση μηνιαία κατανάλωση ψωμιού στα ελληνικά νοικοκυριά το 2017 είχε υποχωρήσει κατά 19%, στα 9,3 κιλά από 11,4 κιλά το 2008. Στο ίδιο ποσοστό έχει υποχωρήσει η κατανάλωση ψαριών, ενώ πτωτικά κινούνται επίσης η κατανάλωση γάλακτος κρέατος, λαχανικών, φρούτων και τυριών.
Αν υπάρχει κάτι ενθαρρυντικό στο σφίξιμο του ζωναριού στο οποίο ασκούνται τα τελευταία χρόνια τα ελληνικά νοικοκυριά, αυτό δεν είναι άλλο από την κατά 61% πτώση στη μέση κατανάλωση των τσιγάρων, που από 403 τεμάχια το 2008 περιορίστηκε στα 156 το 2017.
Στα χρόνια της κρίσης αύξηση καταγράφεται στην κατανάλωση αβγών, ζυμαρικών, ρυζιού και γιαουρτιού, ενώ η ανάλυση των στοιχείων με βάση τα ποσά που δαπανούν τα ελληνικά νοικοκυριά αποτυπώνει τι σημαίνει στην πράξη η λιτότητα.
Η μέση δαπάνη των νοικοκυριών υποχώρησε κατά 37% στη δεκαετία, εμφανίζοντας μεγαλύτερη πτώση από το -25% που έχει “γράψει” το ελληνικό ΑΕΠ κατά την ίδια περίοδο. Έτσι, από τη μέση δαπάνη των 2.241 ευρώ τον μήνα του 2008 το 2017 περιορίστηκε στα 1.414 ευρώ.
Από τις επιμέρους κατηγορίες δαπανών που καταγράφει η ΕΛΣΤΑΤ, αυτό που ξεχωρίζει είναι η κατά 55% μείωση της μέσης μηνιαίας δαπάνης για ρούχα και παπούτσια. Από τα 184 ευρώ υποχώρησε στα 82 ευρώ και ίσως αυτό να αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο την ισχυρή πίεση που ασκήθηκε στα τελευταία χρόνια στα εμπορικά καταστήματα και, ενδεχομένως, τη στροφή των καταναλωτών σε φθηνότερες λύσεις ένδυσης και υπόδησης.
Αντίστοιχα η δαπάνη για την εκπαίδευση υποχώρησε στα 45 ευρώ από 60 ευρώ, καταγράφοντας πτώση 35%, ενώ πτώση 31% καταγράφεται στις δαπάνες υγείας. Βεβαίως αυτό μπορεί να σημαίνει πολλά διαφορετικά πράγματα. Ενδεχομένως να υπάρχει στροφή των νοικοκυριών στο δημόσιο σύστημα υγείας, πιο ορθολογική δαπάνη ή, το απλούστερο, οι Έλληνες να αναβάλουν θεραπείες ή εξετάσεις για όσο πιο πολύ μπορούν.
