Αν περπατήσεις την πόλη και κοιτάξεις με προσοχή τις ρυτίδες της, θα δεις πως κατακτήθηκαν με κόπο στο πέρας των χρόνων, είναι αυτές που «γραμμώνουν» την προσωπικότητά της. Κάτω από κάθε μια, βρίσκεται ένα κομμάτι της ιστορίας της. Μια ιστορίας «προσωπικής», δικιάς της. Μιας ιστορίας… πόλης.
Και όπως όλα τα έμβια όντα έχουν το σπίτι τους, όπως όλα τα σπίτια κοσμούνται από φωτογραφίες προγόνων και μεγάλες οικογενειακές στιγμές, έτσι και αυτή, η Πάτρα, η δικιά μας, θα έπρεπε να έχει τη δική της στέγη, που θα αγκαλιάζει τη ζωή της, που θα κάνει αναγνώσιμη την ιδιαίτερη ταυτότητά της όταν θα υποδέχεται τους επισκέπτες της.
Αυτό το σπίτι, επιχειρεί να φτιάξει για την πόλη μια ομάδα διακεκριμένων Πατρινών που ενώνουν τις δυνάμεις τους για ένα στοίχημα που λέγεται «Μουσείο Πόλης» και το οποίο έρχεται από παλιά, από μια ξεχασμένη κουβέντα του 2006 που, όπως οι περισσότερες κουβέντες, έμεινε στη… στάση να αναζητά την πράξη που θα της δώσει «οστά».
Η επαναφορά μιας παλιάς ιδέας
«Η ημερίδα προβληματισμού με θέμα το Μουσείο πόλης, από την Εταιρεία Αχαϊκών Σπουδών, δεν ήταν κάτι καινούργιο» λέει στο «7μ» ο Πρόεδρος της Εταιρείας Νίκος Σαραφόπουλος. «Τουλάχιστον από το 2006 που έγινε στο Αρσάκειο επί δημαρχίας Καράβολα μια έκθεση από επίκαιρα και διάφορα άλλα τεκμήρια, με τη συνεισφορά του σκηνοθέτη Βασίλη Κοσμόπουλου, συζητιόταν ότι θα μπορούσε να γίνει ένα μουσείο πόλης στο κτίριο του Αρσακείου. Ειπώθηκε τότε ότι το Αρσάκειο αντενδείκνυται, επειδή θα γίνει δημαρχείο. Τα χρόνια πέρασαν, δημαρχείο δεν έγινε. Εμείς ως εταιρεία Αχαϊκών Σπουδών, συγκροτηθήκαμε πριν από ένα περίπου χρόνο και κάτι λιγότερο, ως σωματείο πολιτιστικού και πνευματικού οφέλους που επιδιώκει τη διαφύλαξη, μελέτη ανάδειξη της ιστορικής κληρονομιάς του αχαϊκού τόπου και τη συμβολή στη γενικότερη ιστορική πολιτιστική κίνηση . Στόχος της είναι η δημιουργία μουσείου πόλης».
Αυτή τη στιγμή από τις λίγες πόλεις που διαθέτουν ανάλογο μουσείο, είναι ο Βόλος, με δραστηριότητες και οπτικοποιημένες διαστάσεις της νεώτερης ιστορίας του, από το χώρο, την πολεοδομία και το αστικό τοπίο μέχρι την εργασία, την κατοικία, τις ενδυμασίες, τους ανθρώπους, τον πολιτισμό.
«Θα μπορούσε λοιπόν ξεκινώντας ένα Μουσείο Πόλης στην Πάτρα να έχει εν αρχή αυτή τη διάσταση, την οπτικοποιημένη παρουσίαση με σύγχρονα μέσα και μια εισαγωγική παρουσίαση της σύγχρονης ιστορίας της Πάτρας, την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της πάνω πόλης, την πολεοδόμηση της κάτω πόλης, τον εξαγωγικό ρόλο του λιμανιού, την καλλιέργεια της σταφίδας, την Πάτρα ως βιομηχανικό κέντρο, την κατοχή, την αντίσταση, τον εμφύλιο, όλα όσα συνθέτουν την ιστορική της πορεία. Και ταυτόχρονα πάνω σε αυτό, θα μπορούμε να κουμπώσουμε κάθε δράση, κάθε παράλληλη ή προϋπάρχουσα πρωτοβουλία, από το λαογραφικό και εθνολογικό μουσείο, τις αντίστοιχες πρωτοβουλίες του δήμου, του Πανεπιστημίου, του ΤΕΙ , μέχρι ένα πιθανό μουσείο οίνου και αμπέλου, την ιστορία του Αγίου Ανδρέα, του καραγκιόζη του καρναβαλιού...Γίνονται συνεχώς τέτοιες κινήσεις. Και προχθές ακόμα, στην ημερίδα ανακοίνωσε ο αντιδήμαρχος ότι σκέφτονται στο χώρο του παλαιού νοσοκομείου να εγκατασταθεί η ψηφιοποίηση των ιστορικών αρχείων του δήμου. Ειπώθηκε επίσης ότι με τη σύμπραξη του Επιμελητηρίου και της Περιφέρειας θα γίνει και το καρναβαλικό μουσείο. Επομένως γίνονται και θα γίνονται πολλές και σημαντικές δραστηριότητες . Θα πρέπει λοιπόν να υπάρχει ένα κέντρο συντονισμού και παρουσίασής τους ακόμη και αν αυτές βρίσκονται σε άλλους χώρους. Θα μπορεί να λειτουργεί αυτό το μουσείο- κέντρο αναφοράς στην ιστορία, ως συνένωση, ομπρέλα, ως γενικό στίγμα της πόλης και μετά ο καθένας θα μπορεί να κατευθύνεται στα επιμέρους που θα λειτουργούν αυτόνομα» λέει ο κ. Σαραφόπουλος και τονίζει ότι «η μνήμη είναι το αλάτι στο τώρα και στο μέλλον».
Από την ιδέα στην πράξη
Πόσο δύσκολο είναι όμως να τεθεί σε τροχιά υλοποίησης αυτό το εγχείρημα;
«Εμείς ως Εταιρεία, όσο καλές προθέσεις και αν έχουμε, το μόνο που μπορούμε να πετύχουμε είναι να λειτουργήσουμε ως καταλύτης, γιατί οι φυσικοί, αν μπορούμε να το πούμε έτσι, πρωταγωνιστές, θα είναι η αυτοδιοίκηση και το υπουργείο με τις ενισχύσεις του που λόγω της κρίσης, είναι πάντα λιγότερες» λέει ο κ. Σαραφόπουλος. «Το καλό είναι ότι υπάρχουν χώροι που θα μπορούσαν να μετασχηματιστούν κατ΄αρχάς σε ένα μουσείο πόλης.
Αν αποφασιστεί ο χώρος, μετά μπορείς να το επεκτείνεις με συλλογές, αρχεία, οθόνες, αίθουσες εκδηλώσεων και διαδραστικών ημερίδων για παιδιά και σχολεία. Πάντως υπάρχουν χώροι στην Πάτρα, το πρώην δημοτικό νοσοκομείο, οι σταφιδαποθήκες Μπάρι, οι σταφιοδαποθήκες Κόλλα (Όθωνος Αμαλίας- Αγίου Ανδρέου- Βότση- Παντανάσσης) που είναι κληροδότημα των αδελφών Κόλλα στη βιβλιοθήκη, αλλά και χώροι έξω από το κέντρο που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν αυτό το εγχείρημα με την κατάλληλη αποκατάστασή τους η οποία θα μπορούσε να γίνει με προγράμματα ΕΣΠΑ. Δεν πρέπει να αφήσουμε να περάσουν κι άλλα χρόνια. Στην ημερίδα, έκανε μια γενναία αυτοκριτική και ο πρώην δήμαρχος Ανδρέας Καράβολας λέγοντας ότι έπρεπε να έχει επιμείνει περισσότερο τότε για την υλοποίησης αυτής της ιδέας».
Προϋπόθεση η συνεργασία
Η πρωτοβουλία αυτή για να γίνει πράξη, για να «κουμπώσουν» οι συνεργασίες και οι φορείς, χρειάζεται σύμπνοια και συνεργασία, πράγμα στο οποίο ως πόλη δεν είμαστε … πρωταθλητές.
«Θα πρέπει να δουλέψουμε όλοι μαζί χωρίς ο καθένας να θεωρεί ότι πρωταγωνιστεί ή υπολείπεται για το καλό της πόλης χωρίς υστεροβουλίες και διαγκωνισμούς. Έτσι κι αλλιώς είναι ένα αντικείμενο που δεν έχει νόημα να σκέφτεσαι κατά δεύτερο ή κατά τρίτο τρόπο. Σε θέλει να πράττεις συνεργατικά για να ενωθούν όλοι οι κρίκοι. Η Πάτρα έχει όλες τις δυνάμεις, όλο το υλικό, όλες τις προϋποθέσεις. Αυτό που της λείπει είναι να τα ενώσει και να τα μετασχηματίσει. Εμείς θα επικεντρωθούμε στις συνεργασίες τους φορείς ώστε να έχουμε άμεσα, απτά αποτελέσματα. Να περάσουμε από τα λόγια στις πράξεις».
Τα ιδρυτικά μέλη
Ιδρυτικά Μέλη της Εταιρείας Αχαϊκών Σπουδών είναι οι Γεώργιος Αμπατζής, Αλεξάνδρα Γκοριτσοπούλου, Βαρβάρα Δεσποινιάδου, Ζέτα Ζάχου, Αναστασία Κολοκοτσά, Βασίλειος Λαδάς, Κώστας Λογαράς, Αθανάσιος Μανθόπουλος, Ιωάννης Μόσχος, Χρήστος Μούλιας, Ξενοφών Παπαευθυμίου, Δημήτριος Παπανικολάου, Νίκη Πετσάλη – Παπανδρέου, Ευάγγελος Πολίτης – Στεργίου, Μάριος Πραπόπουλος, Νίκη Ράλλη, Νικόλαος Σαραφόπουλος, Ορέστης Σκαλτσάς, Σπύρος Σοκορέλης, Γεώργιος
Γιώτα Κοντογεωργοπούλου
(από το 7 Μέρες Ενημέρωση)