Της Γιώτας Κοντογεωργοπούλου
Για τον Αντώνη Σκιαθά η ποίηση είναι μια καθημερινή άσκηση βίου, ένας διαρκής ερωτικός θρίαμβος στους ήχους και τις μνήμες του παρελθόντος. Ωστόσο αυτό στο οποίο «κοιτάζει» η «Ευγενία», η νέα ποιητική του συλλογή, είναι το μέλλον και μάλιστα το μέλλον μέσα από τα μάτια της κόρης του, η οποία του έχει δανείσει πέρα από το όνομά της και μια ζωγραφιά για το εξώφυλλο, από αυτές που μετατρέπουν ένα απλό κομμάτι χαρτί σε ένα αναντίγραφο αποτύπωμα ζωής. Η «Ευγενία» του κουβαλάει μέσα της την κληρονομιά αυτού του τόπου στο βάθος των αιώνων και ιστορεί την περιπέτειά του, κάνει ποίηση το βίο των Ελλήνων, συνομιλεί με παρουσίες και απουσίες, συνοδοιπορεί και συνδιαλέγεται με προγόνους της ελληνικής ιστορίας και της λογοτεχνικής παράδοσης, χαρτογραφώντας τόπους, ιστορικές στιγμές, διαδρομές και τραύματα της ατομικής και της συλλογικής μνήμης και παραδίδει στο αύριο τις σκέψεις και τις αισθήσεις της.
Γίνεται με λίγα λόγια ένας στοχαστικός πρόλογος για αυτά που έρχονται, για αυτά που ακολουθούν και δεν είναι τυχαία, παρά το γεγονός ότι μοιάζουν τόσο... αλλιώς, τόσο παράταιρα, αντλώντας τη δύναμή τους από το αίτιο που δεν είναι πάντα ευδιάκριτο αλλά είναι αυτό που καθορίζει το τώρα.
Με αφορμή την παρουσίαση της νέας του ποιητικής συλλογής το απόγευμα της Κυριακής 7 Μαϊου στην Πάτρα, στο θέατρο Επίκεντρο+, ο Αντώνης Σκιαθάς, μιλάει στο tempo24.gr για την «Ευγενία» και την Ευγένεια των Ελλήνων, για την μούσα και τους ποιητές που έγιναν για αυτόν ορόσημο του ποιητικού του βίου, θυμάται τα πρώτα του βήματα αλλά και τον Ελί-τροχο και διαπιστώνει απουσία συντονισμένης φωνής με την οποία μπορεί να επικοινωνεί πολιτιστικά η Πάτρα με όλη την άλλη Ελλάδα.
«Ευγενία», μετά από χρόνια ποιητική σιωπή. Γιατί σιωπή και γιατί «Ευγενία»;
Η «Ευγενία» είναι μία ποιητική τριλογία που έχει αναφορές σε πρόσωπα και γεγονότα του εγγύτατου παρελθόντος της πατρίδας μας και μνημονεύει με τους δικούς της κώδικες όλα αυτά που βιώνουμε καθημερινώς στη σύγχρονη εκδοχή της Ελληνικής πραγματικότητας. Η κάθε ποιητική σύνθεση που εκδίδεται έχει ένα τίτλο που περιγράφει συνήθως τα χαρακτηριστικά των αναζητήσεων του ποιητή. Μνημονεύοντας την Ελλάδα, μνημονεύω και την Ευγένεια των Ελλήνων.
Ευγενία όμως είναι το όνομα της κόρης μου και Ευγένεια είναι αυτό που έχουμε απολέσει σε μεγάλο βαθμό σήμερα ως λαός που ενώ έχει ιστορία καρπούσα, πρόγονους τρανούς και τόπο ¨Ανθοφόρο¨ σέρνεται στην απολογία του χρέους. Η ηθελημένη εκδοτική σιωπή που επέβαλα στον εαυτό μου έχει να κάνει με μια βαθιά ποιητική άσκηση όπως ορίζει και πρέπει να υπογράφει μια συνετή γραφή.
Ποιο κομμάτι του εαυτού του βρίσκει κανείς διαβάζοντας τη νέα σας δουλειά ή μάλλον σε ποιο κομμάτι του στοχεύετε εσείς;
Μελετώντας ποίηση έχει μεγάλη σημασία όχι τόσο για την ανάγνωση όσο για τον αναγνώστη το πόσο οι κειμενικές συμπεριφορές αλλά και οι φιλοσοφικές αναζητήσεις του ποιητή βρίσκουν στο «φτερό» της ζήσης του τον αναγνώστη. Σε αυτό το βιβλίο μου που ολοκληρώνει τριάντα τέσσερα εκδοτικά χρόνια και σαράντα από την πρώτη μου δημοσίευση ο αναγνώστης θέλω να βρει τον εαυτό του μέσα από όλα αυτά που μας έφεραν ως εδώ. Όπως αναφέρουν και έγκριτοι κριτικοί που έχουν ασχοληθεί μαζί του μιλούν για την Ελλάδα μέσα από γεγονότα, προσωπικές αναζητήσεις και πρωταγωνιστές που χάραξαν την μνήμη του προηγούμενου αιώνα.
Πώς και πότε ξεκίνησε αυτό το ταξίδι;
Το ταξίδι μου στην ποίηση ξεκίνησε εκεί στα χρόνια της εφηβείας μου μαθητής λυκείου τότε. Στα χρόνια της μεταπολίτευσης και μάλιστα στην Αθήνα οι τέχνες και τα γράμματα είχαν τεράστια άνθηση και έδιναν τεράστια ερεθίσματα στους ανήσυχους νέους της εποχής. Άλλωστε οι γνωριμίες μου στα χρόνια της Ίδρυσης της Πανελλήνιας Πολιτιστικής Κίνησης σε συνδυασμό με προσωπικά γεγονότα μου έδωσαν την ώθηση να συμμετέχω σε κάτι που μου έδινε χαρά και αγαπούσα πολύ.
Πώς και που σας συναντάει η μούσα; Πώς έρχεται η έμπνευση για να γράψετε;
Η έμπνευση κάθε φορά είναι μια επίσκεψη με πολύ περίεργο επισκέπτη που προσπαθεί να ξυπνήσει μέσα μου στιγμές βίου που έχουν εγγραφεί με διαφορετικούς τρόπους στο υποσυνείδητο και μπορούν να αξιοποιηθούν με γεγονότα που λαμβάνουν χώρα στα πραγματικά χρόνια της καθημερινότητας.
(Με τον ποιητή Νάνο Βαλαωρίτη)
Ο ποιητής που σας επηρέασε περισσότερο από όλους; Τι έχει αλλάξει στα πολιτιστικά πράγματα από τότε;
Οι ποιητές που θεωρώ ότι με έχουν δομήσει και με έχουν ανδρώσει ποιητικά είναι πολλοί καθώς καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου αυτού του τόπου και όχι μόνον κατά τον εικοστό αιώνα σπουδαίοι ποιητές έχουν δώσει φως με τα έργα τους στα Ελληνικά Γράμματα.
Όμως τέσσερις ποιητές από αυτούς είναι για μένα ορόσημα του ποιητικού μου βίου. Ο Όμηρος , ο Α. Κάλβος, ο Κ.Π. Καβάφης και ο Ο. Ελύτης.
Θυμηθείτε λίγο την περίοδο του περιοδικού Ελί- τροχος . Τι έχει αλλάξει στα πολιτιστικά πράγματα από τότε;
Ο Ελί –τροχος στην δεκαετία του ενενήντα όπως αναφέρουν και οι μελετητές της λογοτεχνίας ήταν ένα λογοτεχνικό περιοδικό που κατέθετε σημαντικά αφιερώματα και όχι μόνο στο λογοτεχνικό βίο της Ελλάδας. Χιλιάδες είναι οι βιβλιογραφικές αναφορές μέχρι και σήμερα που αναφέρονται στις συνεργασίες που φιλοξένησε.
Έχουν αλλάξει πολλά από τότε. Το διαδίκτυο είναι ένα από αυτά που άλλαξε και διαμόρφωσε την λογοτεχνική επικοινωνία πλέον άλλοτε με ορθό και άλλοτε με λανθασμένο τρόπο. Η ελληνική λογοτεχνία σήμερα έχει σημαντικές διαφορές με την εποχή εκείνη καθώς βιώνεται πλέον με διαφορετικό τρόπο η διαδικασία προσέγγισης από τους Έλληνες αναγνώστες.
(Πρόσφατα με την ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη- Ρουκ)
Πού κουτσαίνει η Πάτρα στον πολιτισμό;
Η Πάτρα δεν ξέρω αν κουτσαίνει πολιτιστικά. Εκείνο που ξέρω είναι ότι υπάρχουν σημαντικοί δημιουργοί σε όλες τις τέχνες που δρουν και παράγουν στην ευρύτερη περιοχή. Είναι όμως ορατό ότι δεν υπάρχει ‘συντονισμένη φωνή’ με την οποία μπορεί να επικοινωνεί πολιτιστικά η Πάτρα με όλη την άλλη Ελλάδα. Ως γνωστόν ο πολιτισμός σ’ αυτή την πόλη έχει τραυματιστεί πολλάκις και από πολλούς, τάχα διαχειριστές του είδους.
Τελικά η ποίηση μπορεί να αλλάξει τον κόσμο;
Η ποίηση μπορεί να αλλάξει τον κόσμο γιατί μιλά για την αρμονία και τα έσω τοπία της ύπαρξης μας με μοναδικό τρόπο. Γιατί όπως λέει ο Αντώνης Σαμαράκης ‘δάσκαλος και πνευματικός μου πατέρας’ ο συγγραφέας πρέπει να είναι η φωνή αυτών που δεν έχουν φωνή.
Τι προγραμματίζετε για το μέλλον;
Όσον αφορά την προσωπική μου δημιουργία προγραμματίζονται στον επέκεινα χρόνο εκδόσεις που θα συνεχίσουν να μνημονεύουν την ποίηση κ το ποίημα. Σε σχέση με το ‘Γραφείο Ποιήσεως’ που διαχειρίζομαι, έχουν δρομολογηθεί εκδόσεις και δράσεις που υπηρετούν την Ελληνική σύγχρονη ποίηση με πολλούς τρόπους
Ο Αντώνης Δ. Σκιαθάς σπούδασε Χημικός Μηχανικός στο Πανεπιστήμιο Πατρών, με μεταπτυχιακή προσέγγιση στη συντήρηση έργων τέχνης.
Έχουν εκδοθεί αρκετά βιβλία του. Μεταξύ αυτών και 10 ποιητικές του συλλογές, ενώ ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε 11 γλώσσες και έχουν συμπεριληφθεί σε αρκετές ανθολογίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Είναι μέλος της Εταιρίας Συγγραφέων και του Κύκλου Ποιητών.
Συνδιηύθυνε το λογοτεχνικό περιοδικό «Ελίτροχος» στη δεκαετία του ’90.
Άρθρα και δοκίμιά του για την ποίηση, τη λογοτεχνία και την ιστορία έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά και εφημερίδες στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Είναι επίτιμος δημότης στο Δήμο Ν. Πλαστήρα και έχει βραβευθεί πανευρωπαϊκά για την ποίησή του στην Πίζα της Ιταλίας.
Έχει δημιουργήσει και διαχειρίζεται το «Γραφείον Ποιήσεως».